komponimet komplekse

default Komponimet Komplekse

Mesazh nga Era prej Sat May 08, 2010 7:17 pm
Elementet kalimtare formojnë edhe disa komponime të veçanta që quhen komponime komplekse.Këto komponime kanë ngjyra të ndryshme si edhe tretësirat ujore të tyre.Bazat e kimisë së komponimeve komplekse i ka vënë kimisti zvicerian Verner i cili e formuloj edhe teorinë koordinative.Sipas kësaj teorie atomet e metaleve kalimtare formojnë lidhje kimike koordinative me një numër të caktuar të joneve apo molekulave.Në qendër të komponimeve komplekse gjendet atomi ose joni i metalit përkatës.Përreth këtij atomi janë të lidhura grypet e molekulave ose joneve.Grupet e molekulave ose joneve që janë të lidhura me metalin quhen ligande.Atomi ose joni i metalit që gjendet në qendër quhet atom qendror.Ligandet me atomin qendror janë të lidhura me lidhje kovalente koordinative.Kemi p.sh komponimin e quajtur kloruri i diaminargjendit (I):

[Ag(NH3)2]Cl

Në këtë komponim molekulat e amoniakut janë ligande kurse joni i argjendit është jon qendor.

Këto komponime përbëhen edhe prej dy sferave:Sfera e brendshme që përbëhet nga atomi ose joni qëndror dhe sfera e jashtme përbëhet prej joneve të cilat nuk janë të lidhura drejtpërdrejt me jonin apo atomin qendror
Varësisht nga lloji i jonit kompleks komponimet komplekse ndahen në tri grupe:
Komponime komplekse kationike,anionike dhe neutrale.

Disa ligande posedojnë më tepër se një çift të lirë elektronik.Në bazë të çiftit elektronik ligandet mund të jenë:
monodentate,bidentate,tridentate ose polidentate.Ligandet monodentate krijojnë lidhje vetëm me një çift elektronik të lirë,bidentatet me dy e kështu me radhë.Komponimet komplekse të cilat përmbajnë ligande polidentate quhen helate.

Helatet janë të përhapura në natyrë dhe janë përbërës të organizmave shtazorë.Komponimet helate psh e përbëjnë unazën e porfirinës.Pastaj kemi një varg komponimesh helate si psh hemoglobina që si jon qendror ka jonin
Fe 2+ ,klorofili,mioglobina si dhe shumë barëra e komponime të tjera.