Rrëfime të vajzave shqiptare të dhunuara gjatë luftës në Kosovë

Një vajzë që ka përjetuar tmerrin

Ishim mëse 150 persona që ishim strehuar gjithandej në fshat. Vetëm dy katunde më larg zhvillohej një luftë çuditëse. Krismat e armëve dëgjoheshin aq mirë dhe aq afër sa që ta merrte mednja se vetëm një livadh mëtej po zhvillohet kjo luftë. Kishim kaluar katër ditë në atë vend pak sa më të sigurtë nga të tjerët. Fshati ishte buzë malit dhe ne mendonim se mund të iknim më lehtë. Une isha vetë e katërta motër, me babain dhe nënen time. Ishin edhe të afërmit e tjerë aty. Kishte nga katunde të ndryshme që ishin strehuar në të njëjtin vend. Më parë ishim në një fshat tjetër të strehuar, por kur morrëm vesh se serbët kishin mësyerë atë fshatë për ta sulmuar, plaçkitur dhe djegur vendosëm që të largohemi edhe pse kishim qëndruar aty pothuajse që nga fillimi i luftës. U larguam disa fshtara më larg. Menduam se jemi më të sigurtë. Por siguria jonë ishte vetëm katër ditë. Tri ditë më vonë filloi një betejë e cila vazhdoi disa ditë. Shpërthimet që dëgjoheshin afër, por nuk na trembnin. Ishim mësuar me ato krisma, ishim mësuar të vuajmë... Rreth orës 20 në mbrëmje erdhën disa fëmijë, dhe na treguan pak më larg nga ne vëreheshin disa persona, që duket se nuk janë shqiptarë. S’dinim se çka të bëjmë. S’dinim kah të mbajmë. Vendosëm të gjithë që të rrijmë aty. U pëshendetëm me njëri-tjetrin. U përshednetëm për së gjalli. Ish vështirë, shumë vështirë të përshendetësh me motra, me nënën, me babain e me të tjerët, për së gjalli. E dinim se jemi të vdekur. Të gjtihë. Pak më vonë arritën paramilitarët. Kishte edhe rusë. Dhe kishte edhe disa që flisnin shqip, por nuk mundeshim të vërejmë se kush ishin ata dhe se a ishin shqiptarë, sepse bartnin edhe maskat. Na nxorën në oborr dhe na ndanë të gjithëve. Burrat me një anë. Vajzat me një anë. Gratë me një anë dhe fëmijët e pleqtë me një anë

Pasi na ndanë atëherë kërkuan nga të gjithë që të japim çdo gjë që kishim me vlerë. Kemi dhënë gjithë çka patëm. Njëra nga vajzat që ishte në rendin tonë që na ndanë, hezitoi të jipte një shenjë që kishte në qafë. I thanë hiqe. Ajo kundërshtoi. Tha, më vritni se nuk e heq këtë. Ne pakëz çuditeshim me vendosmërinë e saj. Njëri nga paramilitarët ia hoqi me zor nga qafa atë shenjë dhe ajo përsëri ia mori nga dora: "Këtë shenjë për sa të jam gjallë nuk e merrni dot!". Një tjetër paramilitar nuk hezitoi që ta vrasë në sy të të gjithëve. Ne u stepëm dhe nuk guxonim të lëviznim as kokën. Ai që e vrau atë vajzë më parë i tha diçka në vesh atij tjetrit dhe pastaj e vrau. Pasi e vrau e tërhoqi zvarrë mëtutje, e zhveshi dhe e preu me thikë, këtu ndërpret rrëfimin e saj kjo vajzë duke marrur frymë thellë dhe shton: "Tmerr....i mbyllë sytë për një kohë të gjatë dhe pastaj vazhdon me lotët e saj që ia mbushin faqet përplot... edhe babain ma kanë vrarë, thotë ajo dhe vazhdon... na lanë ashtu për katër orë. Nuk guxonim as të uleshim dhe as të lëviznim. Gjatë kohës kur ne qëndronim në këmbë ata i vranë burrat. Ma vranë babain... vranë fëmijët... Në sytë e kësaj vajze vërehej pasiguria... vërehëshin ende traumat që kishte dhe për këtë arsye ndërpret rrëfimin e saj përsëri për disa minuta... pastaj vazhdon përsëri me këto fjalë: "Jo vetëm të rriturit që i vrisnin, e i shkruanin në trup shenjën e tyre me katër "S" për së vdekuri, por edhe fëmijët dhe nënat që ishin aty... përsëri ndërpret rrëfimin e saj dhe ngritet në këmbë

Muret e përgjakura

Gjatë rrëfimit të saj ndërhyra dhe e pyeta se ç’ndodhi më pastaj me ata njerëz që u ndanë në grupe të ndryshme? -Çka pat të bëhet... u bë më e keqja, dhunuan, masakruan, vranë, prenë, varën nëpër litare... s’lan gjë pa bërë.!
Rrëfimin e saj e vazhdon përsëri duke rrëfyer për kohën kur këto vajza ishin të rrëmbyera dhe të ndara nga më të dashurit e tyre.
Na morën të gjitha vajzave dhe na quan me një shtëpi. Shtëpia ku na dërguan u duk se ishte e njohur për ta. Muret e brendshme të saj ishin të lyera me gjak. Gjithçka, duke filluar nga hyrja e asaj shtëpie, nëpër mure, oborr e dhoma të tjera... Na futën me një dhomë pasi na ndanë në katër grupe. Mua më ndanë me tri motrat e mia. Për një çast na lan të vetmuara dhe atë çast e shfrytëzuam që të bisedojmë edhe njëherë mes vete. U përshendetëm edhe njëherë. Gjatë bisedës që bënim së bashku, në të njëjten kohë kemi dëgjuar britma të ndryshme nga dhomat tjera... Ishin britma të vajzave që ishin ndarë dhe me siguri se ishin prerë për së gjalli. disa minuta më vonë erdhën... Këtu ndërpret përsëri rrëfimin e saj vajza që nuk mund t’iu përmbahet lotëve të saj... Pasi erdhën e morën motrën time të madhe dhe shkuan në një dhomë tjetër, pas 5minutave dëgjuam zërin e saj, britmën e saj... dëgjuam edhe një krismë të armës... Ne llogaritëm se e vranë. Pas pak dëgjuan ca zëra. Njëri zë ishte i njërit nga çetnikët kurse zëri tjetër ishte i motrës tonë. Nga dhoma jonë ka dalur çetniku tjetër që vetëm rrinte aty dhe asgjë nuk fliste, vetëm pinte cigare. Është bërë një gjurullti... ka hyrë njëri nga çetnikët në dhomën tonë dhe na tha: "Motra juaj ka vrarë shokun tonë" tash do të hakmerremi ne në Ju... Me sigruri se motra e jonë ka ditur se ç’do të ndodhë me të, dhe për këtë arsye ka vepruar ashtu siç veproi, për të vdekur e lumtur dhe për të mos jetuar kështu siç jam unë, siç jemi ne siç janë ndoshta edhe mijëra të tjera në Kosovë. Nuk e di mund të ketë ndodhur ngjarja. Si mund ta ketë vrarë motra çetnikun, apo edhe ka mund të ndodhë diçka tjetër për të cilën nuk di gjë. Po të kishm ditur se do të ndodhte ajo që ndodhi me ne, me siguri se do të kishim vepruar edhe ne në të njëjten mënyrë. Motra që vrau çetnikun, nuk duroi as që të maltretohet për së gjalli. Zërin e motrës më nuk e dëgjova...

Çetniku që u vra nga shokët e tij

Përgatituni na thanë kur erdhën në dhomën tonë... s’ditëm se për çfarë të përgatiteshim. Hyrën përsëri në dhomën tonë dhe pyetën: "Cila deshiron e para? Nuk flisnim asgjë. Cila?... pyetën edhe njëherë! Përsëri nuk folëm. Dhe pastaj morën motrën time të tretë. Pastaj e morën edhe motrën tjetër. Mua më lanë vetëm. S’disha se si të veprojë. Mendjen e kisha për të vepruar ashtu siç kishte vepruar motra ime e madhe, por nuk kisha se si, sepse shpresoja se sëpaku mua do të më lëjnë të lirë... dhe këtu ndërpret vajza përsëri rrëfimin e saj duke qajtur me gjysmë zëri dhe duke i fshirë lotët që nuk e lenin ti hapë sytë... Ka hyrë njëri nga ata çetnikë në dhomën ku isha unë dhe më ka pyetur se sa vjeçare jam... gjashtëmbëdhjetë ithashë. Për habi dhe çudi më ka shikuar gati një minutë në sy pandërprerë dhe më ka thënë.... Edhe une e kam një motër 16 vjeçare dhe se kam parë që nga fillimi i luftës. Doli sërish nga dhoma. Pastaj kam dëgjuar një zhurmë në korridorin e asaj shtëpie. Kam dëgjuar edhe një zë shqip. Nuk i besoja veshëve, sidomos kur dëgjoja duke thënë "dhunoje se është e bukur" nuk isha e sigurtë se a mendonte për mua apo për ndonjë tjetër, në atë moment kam dëgjuar zërin e atij shqiptari duke thënë në serbishte "Nemoj brate" dhe është zbrazur një rrafall automatiku. Pastaj çetnikët kanë qeshë për një kohë të gjatë. Më vonë ka ardhur përsëri personi i mëparshëm dhe më ka thënë se, vetëm një motër e kam të vrarë dhe se dy motrat tjera janë gjallë dhe gjallë do të mbesin. Nuk flisja asgjë, sepse nuk guxoja dhe nuk kisha fjalë nga frika. Më tha të pres pak aty se së shpejti do të më lirojnë. Sapo doli jasht u dëgjua një krismë tjetër. Me gjasë kishin dëgjuar llafet e tij që më kishte thënë mua dhe e kishin vrarë shokun e tyre.
__________________

Alivanosja

Pasi vranë shokun e tyre donin të hakmerreshin në mua dhe kanë hyrë katër të tjerë brenda duke më thënë që të zhvishem dhe të mos provojë asgjë, përndryshe do të më vrasin. Kam refuzuar duke qarë dhe këtu përsëri ndërpret fjalët e saj... pas disa minutave vazhdon përsëri rrëfimin... Pasi refuzova kanë hyrë për dere edhe katër persona tjerë me maska, nuk e di se a ishin të njëjtit persona që më herët kur na morrën nga vendi ku ishim strehuar folën shqip dhe jan munduar që të më zhveshin, por pasi vendosa se me çdo kusht të vdesë dhe të mos zhvishem më kan rënë me Grykë automatiku pas koke, pastaj nuk di asgjë më se çka kanë bërë me mua... Dikur vonë mu ka kthyer vetëdija dhe aty kam parë disa persona që edhe sot më kujtohen duke pirë duhan, duke qeshur dhe duke marrë "Shprica" nëpër duar. Se a kam fjetur përsëri nuk e dijë... Më duket se gati pas dy ditëve kur më kaloi ajo tronditje kam hapur sytë dhe kam parë se jam e rrethuar nga dy motrat tjera dhe më thoshin se çdo gjë do të rregullohet. Ishin të lodhura dhe çdo herë kur i mbylli sytë, më rrinë ajo pamje të motrave, gjë që më shqetëson rregullisht. Pas disa orëve më ka ardhur vetëdija dhe jemi larguar nëpër disa ara e livadhe të trijat së bashku. Binte Shi pa ndërprerë...s’kishim ngrënë tri ditë me radhë. Ishim të lodhura e të rraskapitura... vendosëm të shkojmë në vendin ku na morën tri ditë më parë. Kur shkuam aty, nuk ishte askush i gjallë. Ishin vetëm trupat e të vrarëve dhe të masakruarve. Trupi i vajzës që ishte vrarë në atë moment kur na morrën, për çudi nuk ishte më aty. E kërkuam babain, nënën e i kërkuam të tjerët që i kishim lënë aty. Askush nuk mundi ti gjejë. Edhe sot nuk dijmë për trupin e babait që u vra atë ditë kur na morën ne nga ai vend. Nëna thotë se pasi e kanë vrarë ata dhe disa të tjerë kanë ardhur me një kamion dhe i kanë larguar nga aty, por ne shpresojmë se së paku gjendet i gjallë diku nëpër burgje, pasiqë nuk është lajmëruar deri sot, gjë që po të ishte i lirë nuk do të lente kurrë pa u lajmëruar. Aty, në vendin e ngjarjes kemi qëndruar gati dy orë, kemi kërkuar në çdo skaj të asaj shtëpie, trupat e të vdekurve, masakruarve ose të gjallëve që mendonim se ishin strehuar diku nga frika. Por e gjithë kjo ishte e kotë.

Pas dhunimit i luta të më vrisnin

L.B. 16vjeçare nga komuna e Shtimjes.

"Nuk dëshiroj të flas me emër për ngjarjen më të hidhur të jetës sime. Ndonjëherë nuk kam dëshirë të jem në mesin e të gjallëve. Vetëm diçka më mban në jetë. Fare pak njerëz dinë se mua më kanë dhunuar. Edhe ata që kanë njohuri se atë ditë më datën 22 prill 99, më kanë dhunuar, nuk janë njerëz të rrethit tim. Në mëngjes, jemi nisur të shkonim për në Shqipëri disa vetura që kishim mbetur në rrethinën e qytezëts. Policia ndër të cilët shumë paramilitarë, na kanë ndalur në rrugë, posa kemi arritur në afërsi të Qafës së Dulës. Katër vetura janë ndalur dhe pasi janë keqtrajtuar fizikisht njerëzit e tyre, nga ato, janë ndalur tri femra. Unë kam qenë më e reja, njëra, më duket se ishte më e pjekur se unë, dhe tjetra më duket se eka qenë nuse pa fëmijë. Dy të tjerat, duket se kishin qëndruar rreth njëzet ditë në një fshat afër Shtimjes, pasi kishin arritur nga Prishtina në fund të muajit mars, kur serbët i kishin dëbuar nga Kryeqyteti. Na kanë ngarkuar të triave në një pizgauerë dhe na kanë nisur për në Shtimje. Asnjërën, nuk na kanë rrahur, por kemi pasur shumë kërcënime. Na kanë zbritur nga pizgaueri në hyrje të Shqimjes dhe na kanë vendosur nga pizgaueri në hyrje të Shqimjes dhe na kanë vendosur në një shtëpi dykatëshe. Mua, më kanë dërguar në një bodrum, dy të tjerat në katin e përdhesë. Fillimisht na kanë thënë se do të na pyetnin për guerilën shqiptare dhe pastaj do të na lironin, duke na dërguar deri në kufirin shqiptar.

Pse nuk je e virgjër?!

Në bodrum, kam qëndruar deri në mbrëmje, pastaj kanë ardhur tre paramilitarë, njëri prej të cilëve mbante maskë në fytyrë. E kisha shumë të qartë se çfarë do të ndodhte. Njëri mi ka prerë në të gjitha pullat e këmishës me një bajonetë të gjatë. Më janë kërcënuar se nëse bërtas do të më vënin në damarë shricë droge. Nuk kam mundur të mos bërtas dhe njëri prej tyre m’i ka vendosur gjunjët në të dy duart, ndërsa tjetri m’i ka zhveshur egërsisht pantollonat dhe veshjet e brendshme. Njëri prej tyre ka dalë jashtë. Më kanë dhnuar të dytë me rend, kude më fyer kombëtarisht. Madje, ankoheshin se nuk më kishin gjetur të virgjër dhe për këtë shkak deshën të me¨vrisnin. Kah mesnata, kur unë isha strukur në një kënd të bodrumit ku kishte disa batanije ushtarake, ata filluan të pinin alkool. E mbaja në prehër një batanije dhe atëherë më britën se nëse nuk e heq batanijen nga gjunjët, vërtet do do të më vrisnin. Unë qaja, ndërsa ata pinin dhe këndonin dhe thoshin se jne jemi këtu për t’ju detyruar të lotoni, pasi nuk e pranoni Serbinë. Para mëngjesit, derisa ata flinin, kanë hyrë edhe dy paramilitarë të tjerë, njëri prej të cilëve i maskuar. Më kanë dhunuar deri në mëngjes, ndërsa ai me maskë në fytyrë edhe më ka rrahur. Kur është hapur dera e bodrumit, i kam dëgjuar britmat e femrave të tjera që po i rrahnin e me siguri edhe po i dhunonin. Unë kam mbetur në bodrum edhe dy net të tjera dhe në çdo natë më kanë dhunuar nga katër paramilitarë. Ditën më jepnin bukë dhe ndonjë pashtetë dhe më detyronin ta merrja ushqimin me dhunë. I kuptoja kur bisedoja se thoshin që duhet të më dërgonin në një kamp ushtarak ku kishte qindra femra shqiptare që po mbaheshin pengje dhe kryesisht për shkaqe te¨tilla. Më kanë dhunuar pamëshirshëm disa net rresht. Megjithatë, fare pak njerëz dinë se mua më kanë dhunuar. Kam edhe offerta nga djemtë, por nuk kam guxim të vendos për fatin e jetës sime, meqë, unë kam trauma dhe herët a vonë një gjë e tikkë do të dihet. Po përpiqem ta mbaj dhunshëm freskinë trupore, por shpesh më mbulojnë djersët dhe tretem në mendice. Ndryshe nga shumë femra të tjera të dhunuara, unë kam menduar për vetëvrasje dhe kam bindjen se meshkujt duhet të më ofrohen mua, sikur edhe femrave të tjera të dhunuara të cilat pa dashjen e tyre janë gjetur në kthetrat e armikut që ka ardhur për të na shkatëruar kombëtarisht. Ne, megjithatë, nuk do të jemi nëna të liga e të pandjenja. Do të jemi nënat më të mira që do të dimë çfarë t’u lëmë amanet fëmijëve tanë. Besoj se do të kenë mëshirë ndaj nesh që mezi u kemi shpëtuar ekzekutimit, pasi jemi dhunuar dhe në të vërtetë, për ne edhe jeta nuk ka kuptim. Morali është shtylla e jetës, por neve nuk mund të na quajnë femra pa moral.

Nëna dhunohej në prani të fëmijëve

N.D 19 jeton në Prishtinë

Por nuk jam nga këtu. Shtëpinë na e kanë djegur tërësisht, tash e kemi zënë një banesë serbe dhe nuk do ta lëshoj, pa u takuar me pronarin e saj edhe po të vijë një mijë KFOR-a. Më kanë ndarë nga grupi i bashkëvendësve të mi, shumica nga të cilët kanë qenë femra. Burrat ishin në front dhe ne ishim krejtësisht pa mbrojtje. Na kanë zgjedhur nga grupi katërmbdhjetë femra dhe na kanë ndarë e na kanë dërguar në një përrockë. Na kanë komanduar të ulemi dhe na kanë pyetur, mos kemi ndihmuar ndonjëra prej nesh UÇK-në. Ne u thamë se vetëm ikim nga granatimet dhe shkojmë në vend më të sigurt. Pastaj, rend na kanë ngritur në këmbë dhe çdonjërit paramilitar udhëheqësi i tyre i ka dhënë nga jë femër. Na kanë largura vetëm nga pesë a gjashtë metra larg njëra tjetrës dhe na kanë zhveshur të gjtihave. Më vjen turp të shprehem tërësisht se çfarë ka ndodhur me ne gjatë dhunimit. Dy nga grupi edhe i kanë vrarë, pasi kanë kundërshtuyar të zhvishen sipas urdhrave. Ne kemi britur të madhe kur i kanë pushkatuar dhe kemi menduar se asnjëra nuk do të shpëtojmë nga plumbei i automatikut. Kemi shpëtuar nga predhat, por nuk kemi shpëtuar nga rrahjet dhe dhunimet. E dimë se ka qenë luftë, por lufta nuk bëhet për dhunime. Kam parë për të parën herë në jetë si qajnë fëmijët që britnin pranë kërcënimeve që bënin paramilitarët e tjerë që vëzhgonin vendin e krimit moral në përrockën ku e ekzekutuan dy femra, pasi refuzuan të dhunoheshin nga serbët. Problemin e dhunimit tim e di familja ime dhe shumë të tjerë. Unë kam vendosur të mos shkoj më në fshat dhe dua të lirohem nga rrethi im, vetëm e vetëm të mos traumatizohem. Do të preferoja të bisedoja me aktivistet e Forumit të Gruas, të cilat do të kuptojnë me dhimbje problemin e femrave të dhunuara dhe të dalin në lëkurën tonë. Çfarë të them për perspektvën? Nuk më jetohet aq, mendoj se jam e nënçmuar pse nuk kam kërkuar të më vrasin, por sërish nuk jam fajtore.

Nëna është çmenduar pse më kanë dhunuar!

Fëmijët dëgjonin britmat e nënave

N.L 34 nga rrethi i Prizrenit

Nuk mundem tërësisht të tregoi se çfarë ka ndodhur atë ditë kur na kanë dëbuar për ne¨Shqipëri. Burrat vërtet i kishim në front dhe vetëm ne femrat,m ishim në fshat. Kur kanë filluar të na granatojnë, i kemi marrë vetëm fëmijët dhe kemi qenë të detyruara ta shfrytëzojmë vetëm korridorin që na drejtonte për kufirin e Shqipërisë. Na kanë detyruar të ecim këmbë në drejtim të Zhurit dhe kemi ecur derisa ka filluar të errësohet. Një grup policësh serbë na kanë pritur në hyrje të Zhurit dhe fillimisht na kanë ulur në baltë. Për të na i marrë shënimet e para për gjendjen tonë dhe për rrugën ku ishim nisur. Ata e dinin se nee vinim nga një fshat i Prizrenit, sepse komunikonin me paramilitarët e atjeshëm përmes radio-lidhjeve lokale. Na kanë the¨në pastaj se duhej tëktheheshim patjetër në një fshat të afërt nga vendi ku ishim, sepse, nata nuk ishte e sigurt për udhëtim. Ishim qindra femra, në mesin tonë kishet edhe plaka, gra, nuse, vajza por edhe të mitura. Një plakë, e cila nuk mundi të ecte më tej, e vranë aty për aty dhe të tjerave, na e bënë të ditur se kushdo që mund të ndihet e lodhur dhe mbetet në rrugë, do të vritet. Kemi udhëtuar edhe disa orë të tëra, nën përcjelljen e policisë dhe paramilitarëve bashkë, derisa na kanë dërguar diku shumë më larg se që na premtuan. Na kanë vendosur nëpër shtëpi të zbrazëta dhe na kanë renditur si kanë dashur vetë. Në dhomën timei kanë futur tri vajza dhe dy gra të reja, të cilat kishin në duar fëmijë, të cilët qanin pa rreshtur. Pastaj, nuk kanë lejuar që ne të gjitha të flenim në atë dhomë, me pretekst se do ta kishim ngushtë. Ishim shumë të lodhura, por nuk flinim, sepse paramilitarët dhe policët pinin alkool dhe këndonin këngën çetnike. Nuk ka vonuar shumë dhe janë futur në dhomat tona. I kanë marrë dy vajza dhe i kanë futur në një dhomë, ndërsa njëren nga gratë e reja në banjë. Të gtjiha kemi dëgjuar britmat e femrave. Kundërshtimet janë përshkruar me brutalitetin paramilitarë mbi viktimat. E kemi ditur se4 çfarë po ndodh dhe të gtjiha kemi qenë dakord që të vriteshim menjëherë për ta ruajtur nderin. I kanë dhunuar për disa orë rersht, pastaj, janë ndërruar me të tjerët dhe më vjen rëndë ta shpjegoj tërë gjendjen dhe ta përkujtoj rastin. E gjtiha më duket një ëdnërr. Ne kemi heshutr, ndërsa fëmijët s’ndaleshin duke qarë. Një tjetër fëmijë që e kemi patur aty me vete ishte strukur, sepse, dinte të frikësohej. Më dhimbsen fëmijët që kanë patur rast të kalojnë nëpër gjendje të tilla, duke dëgjuar britmat e nënave apo të motrave.
Pastaj, na kanë marrë edhe neve, fillon të qajë gruaja e dhunuar dhe për shumë momente ndërpret rëffimi. “Po e shihni vjehrrin tim, është i sëmurë rëndë prej kur ka dëgjuar krimin mbi mua, ndërsa, një plakë, të cilës i është dhunuar shumë brutalisht, vajza, është çmendur dhe ja ku ëhstë në tendën pranë nesh. Nuk besoj se mund të flitni em të. Mua, më kanë detyruar të futem në një dhomë, ku një polic i uniformuar po e dhunonte një vajzë. Tmerr më dukej skena. Serbi, as që më ka urdhëruar të zhvishem. Ai përnjëherë ka nxjerrë bajonetën dhe mi ka prerë të gjtiha rrobat e veshura. E kam kundërshtuar me tërë forcën dhe i kam britur të më vriste. Ata nuk më vranë, sepse, qëllimi i tyre ishte që ne të traumatizoheshim. Njëri prej tyre fliste të madhe dhe thoshet po më kujtohet Bosnja, por këtu duket edhe më mirë. Na kanë mbajtur deri në mëngjes dhe të pakta janë atofemra, të cilat nuk jane¨dhunuar,. Nuk kemi patur çfarë të fshemim e as çfarë të shpjegojmë. Disi, çdonjëra, shumë spontanisht, e di se po përpiqet ta minimizojë rastin, duke paraqitur sikur ka shpëtuar e paprekur. E di se nuk është ashtu, sepse, kam qenë pjesëmarrëse okulare e dhunimeve, por edje e dhunuar. Nuk besoj se jemi turpëruar, kjo ka ndoshur jashtë dëshirës sonë, kjo ka ndodhur në momentin kur plumbin e kemi kërkuar më shumë se shpe¨timin. Nuk flasin me askë. Na kanë ardhur italianet dhe na kanë pyetur se çfarë kemi përjetuar, asnjëra nuk tregon asgjë, sepse mendojnë që do të pasojë shkurprëzimi, ndëra asnjëra prej nesh, nuk dime ku I kemi burrat dhe a kanë shpëtuar, apo kanë vekur në luftë.Kemi ardhur në këmbë në Shqipëri pas katër ditësh udhëtimi, duke na transferuar fshat më fshat, me nga një grime bukë që na e jepnin çdo mëngjes. Jetojmë shumë të brengosura dhe nuk mund të takohem me bashkëshortin”.

Kam gjurmë dhëmbësh nëpër trup!

M. 29 nga I njëjti grup femrash

“Dita kritike e pesëmbdhjetë majit, kurrë nuk do të harrohet. Krejt afërnesh, derisa nuk jemi largura, ka goditur NATO-ja në Korish, opr nuk kemi vdekur. Më mirë të kishim vdekur atje, me nder e me fytyrë. Kam dëgjuar gjithçka dhe nuk mund t’i përkujtoj të gjtiha skenat e trishtuara. Plumbei është i pastërt, dhunimi është plumb mbi plumbea që të shpon gjithë jetën. Posaçërisht kur e dhunuara e di se për rastin dinë shumë të tjerë. Më kanë rrahur derisa humba vetëdijën, më kanë përgjakur, sepse, kam kërkuar të më vrisnin, nuk kisha armë ta vrisja veten. Unë kam qenë në katin e dytë të një shtëpie të rregulluar bukur. Në parket kishet gjak dhe kutëmonte erë e rëndë. Më kanë lidhur për strati. Njëri prej tyre, ka dashur të më shpojë me një injeksion, për të cilin thoshte se posedonte drogë dhe nëse do të ma jepte, më pas, do të më dërgonin në një kamp ku kishte vetëm femra. Më thoshin se atje, femrat shqitpare, janë të destinuara vetëm për qëllime seksuale dhe do të përdoreshin në fund të fundit si mburoja kundër trupave të kombësorisë së NATO-s, nëse ata, do të futeshin përmes invazionit në Kosovë. Tash, na vjen turp të shihemi me njëra-tjetrën, por, mundohemi ta humbim escila tragjedinë e vet. Ndoshta kështu mbijetojmë më lehtë tragjedinë e dhunimit. Sidoqoftë, nuk jemi fajtore, besoj se bashkëshortët tanë, do të jenë shumë të mrië, vetëm duke na kuptuar se çka kemi përjetuar e çka kemi parë, derisa kemi arritur në Kukës”.

Gjyshja ka kërcyer nga dritarja

L.Xh. 18 nga një fshat afër Prishtinës

“Pasi i kanë dëbuar të gjtihë të afërmit tanë, babi, nuk deshi ta braktiset shtëpinë. Por, paramilitarët, kanë ardhur menjëherë dhe na kanë largura nga shtëpia, sepse, plani i tyre ishte që të vendoseshin pikërisht në shtëpinë tonë. Pas gjashtë ditësh, kanë urdhëruar që ne të ktheheshim në shtëpitë tona, por me kusht që të kishim lëvizje të kuizuara. Vinin ata çdo ditë dhe na vizitonin, kërkonin alkool dhe mbi të gjitha kërkonin nga ne që të fotografoheshim me paramilitarët. Na preknin çdo ditë ngapak, por ne, tërhiqeshim me shpresë se kjo do të kalonte. Ishte aty babai dhe gjyshja, por kishte edhe fqinjë të tjerë që përgatiteshin të dilnin në Macedoni, sepse ndryshe nuk do të kalonim mir. Kanë ardhur një mesditë disa paramilitarë të dehur dhe pa më pyetur, më kanë marrë mua dhe motrën time dhe na kanë ngujuar në një dhomë të shtëpisë. Është ditur se çfarë do të kërkonin nga ne, sep’se dy tir ditë më parë, e njëjta kishte ndodhur në afërsi tonën, por askush, nuk kishe pohuar e as pranuar rastin, sepse ne do të iknim. Na kanë detyruar dhunshëm të zhvishemi dhe kur ne kemi bërtitur, gjyshja, nga pamundësia t’i dëgjojë britmat tona, ka kërcyer nga dritarja dhe ka rënë në tokë. E kishte thyer kurrizin dhe paramilitarët e kanë tërhequr zvarrë, derisa, ajo ka hyrë në dhomën prej nga kishte kërcyer. Duket se e kishin sjellë të ndjerën, vetëm e vetëm të dëgjonet britmat tona. E kanë mbajtur në atë gjendje derisa e kanë kryer dhunimin, kurse gjyshës, nuk i kanë ofruar kurrfarë ndihme mjekësore. Ajo, ka vdekur pas dy ditësh, nga lëndimet në boshtin e kurrizit, pasi kishte mbetur e paralizuar në vend. Më vjen turp të pranoj se njëra prej nesh ka patur nje¨shtatzëni rasti, të cilën e kemi pastruar posa kemi kuptuar. Babi është shumë i traumatizuar, gjyshja ka vdekur, ndërja ne jetojmë disi të heshtura dhe mundohemi që me babin të sillemi krejt normalisht, sikur nuk ka ndodhur asgjë. Babi ka propozuar ta ndërrojmë shtëpinë, sepse, nuk i hiqet nga menda skena e ditës kobëtare, ndërkaq, ne ngulim këmbë se ajo ditë harrohet sa më shpejtë të jetë e mudnur. Na kanë dhunuar dhe na kanë rrahur pa mëshirë. Nuk jemi të vetmet, pajtohemi se ka qenë luftë, pajtohemi se do të kishim pranuar të vriteshim, sepse, nuk kem ipranuar ta braktisim shtëpinë, as me kusht të vrasjes dhe të likuidimit të tërë familjes. Jemi të lënduara shpirtërisht dhe kemi nevojë për t’u rehabilituar, nëse diçka e tillë do të organizohet në Kosovë.

Si është gjetur viktima e dhunuar dhe e prerë me thikë?

Xh.G. 32 farkatar në Prishtinë

“Derisa po trupoja rrugën e asfaltit, për të kaluar në pjesën e Gallapit, kali, nuk donte të ecte me tej. Vinte erë kufomash, por unë, nuk i kisha muhatur, meqë nxitoja t’I shmangësha sa më shpejt trevës së rrezikshme. Jam ndalur dhe i kam kërkuar viktimat. Ishin pesë trupa të pajetë të shqiptarëve, pak më tej dy femra. Njëra ishte e veshur, tjetra ishte krejtësisht lakuriq dhe me gjoksa të prerë. Ishte prerë me thikë edhe në organin gjenital dhe ksihte një kryq të prerë në abdomen. Ishte shumë e qarte se ishte e masakruar. E kam zhveshur pallton dhe ia kam vënë përmbi dhe kam vazhduar rrugën, pa patur mundësi të bëja më tepër, meqë isha i vetëm në rrugë. Shqiptarët e kësaj ane të Gallapit, rrëfejnë se të dy femrat, kufomat e të clave janë gjetur aty, janë dhunuar më 22 prill, kur ishin kapur nga forcat serbe, në ppërpjekje të kalonin për në Prishtinë. Meshkujt, kanë qenë të ekzekutuar me nga një predhë automatiku pas koke”.

Pabesia e fqiut serb

L.G (23) nga rrethi i Pejës.

“Fqiu im serb, para se të përfshihej në luftë edhe ana jonë, një mëngjes, hapi derën e oborrit dhe duke thirrur vëllanë tha: Ne nuk do ta ngatërrojmë fqinjësinë, pavarësisht se si do të zhvillohet situata. Vëllai e lute të hynte brenda, si zakonisht, se ishim fqinjë të parë, por ai e refuzoi me arsyetim se ishte i zënë. Kjo ka ndodhur një javë para intervenimit të NATO-s në Kosovë, por kjo nuk do të thotë se ne i besonim atij. Ashtu jemi marrë vesh me fqiun serb, që cilado ushtri që të hynte në fshat, ne ta mbronim njëri-tjetrin. Dikush thoshte se ai, pra fqiu ynë rreth dyzetave, ishte në formacionet paramilitare serbe, por ne, nuk e kishim parë të ngatërrohej në ato radhë. Më 3 prill 1999, rreth ores 23.00, ai ka trokitur në dyert tona, së bashku me tetë paramilitarë të tjerë. Tre kanë qenë të maskuar, gjashtë të tjerë pa maska. Vëllai ësthë largura shpejt nga shtëpia, përmes murit të thyer të fqiuttonë shqiptar, prapa shtëpisë që çonte në zabelin e afërt, ndëras, une¨dhe dy motrat e tjera më të reja, së bashku me hallën, mbetëm në shtëpi. Njëra nga motrat, a vrapuar të kërkonte ndihmë te fqiu serb, sipas premtimeve të tij për të na mbrojtur, por nga shtëpia e tij, nuk u përgjigj askush. Paramilitarët, hynë brenda dhe kërkuan armë dhe pasi u bindën se në shtëpi nuk kishte diçka të tillë, u ulën në dhomë dhe kërkuan kafe. Duke kërkuar kafe, doli në korridor dhe thirri me sa zë që kishte, sepse ai, gjoja kishte gjetur diçka të dyshimtë. I thashë: unë duhet të dalë? E ai ka bërtitur, ti pikërisht ti! Kam dalë në korridor, e prej aty, më ka kapur për dore e më ka tërhequr në dhomën tjetër të fjetjes. E kam kuptuar menjëherë se ësthë fqiu ynë që kishte premtuar siguri, por ai menjëherë tha: nëse kundërshton do tëtë vras dhe e ka përgatitur menjëherë pistoletin, që i thoshte “skorpion”. Ka insistuar që të zhvishem vetë, por kam refuzuar! Më ka thënë se kjo do të jetë kalimtre dhe askush nuk do ta kuptojë se çka ka ndodhur! Pastaj më ka thënë se ne nuk njjihemi dhe se ai ishte gjoja nga Nishi. Zërin ia njihja qind për qind, por, frikësohesha t’ia thosha se ti je ky, pranë shtëpisë sonë, ngaqë do të me¨vriste. Unë nuk kam dashur t’i nënshtrohem dhe kam filluar ta kundërshtoj. Ai ka bërtitur të madhe dhe m’i ka lidhur duart me pranga pas shpine dhe ka filluar të më zhvesh shumë gjakftohtë. Më thoshte se juve shqiptarëve, u bhjen në vete vetëm forca dhe frika. Më ka zhveshur. Dridhesha dhe fillova të qaj me zë. Në gjendje të tillë më ka dhunuar në dhomë për 40 minuta. Kanë dalë gjatë asaj kohe shumë paramilitarë në korridor për të vëzhguar gjendjen dhe jam e bindur se e kanë ditur çfarë po ndodhte në shtëpinë tonë! I vinte era alkool. U ngrit dhe pasi është veshur, m’i ka zgjidhur duart. Ka dalë në dhomën e paramilitarëve dhe ka kërkuar të dilnin nga shtëpia. Që të gjithë janë ngritur duke thënë, nëse këtu do të gjendet një burrrë do t’u vrasim sikur qenve dhe se këtu tash e tutje, thanë, do të kthehemi për t’u çlodhur, sa herë të kishin nevojë. Nëse ikni, do t’ju vrasim, na thane. Posa janë larguar nga shtëpia, ne jemi veshur dhe kemi braktisur shtëpinë, duke qëndruar në zabel tërë naten e ftohtë të atij prilli. Motrat dhe halla thane se sa nuk I kishin dhunuar, gjatë asaj kohe sa më kishin dhunuar mua, por kishin thënë se do të ktheheshin pas dy orësh që të na dhunonin neve të tjerat. Unë u tregova se çkfarë kishte ndodhur me mua në dhomën tjetër. Edhe motrat, por edhe halla e kishin kuptuar se dhunuesi ishte fqiu ynë, I cili e ka braktisru fshatin, pikërisht në ditët e hyrjes së trupave të NATO-s. E kanë pare duke ikur pa marrë asgjë nga shtëpia e vet. Ia kanë kallur tërësisht shtëpinë dhe nuk besoj se do të kthehet në Kosovë. Nëse e takoj përsëri vetë do të hakmerrem në të, jam betuar se nuk e fali”, thotë L.G (23) nga rrethi i Pejës, njëra nga femrat e dhunuara gjatë luftës në Kosovë.

Pabesia e fqiut serb

L.G (23) nga rrethi i Pejës.

“Fqiu im serb, para se të përfshihej në luftë edhe ana jonë, një mëngjes, hapi derën e oborrit dhe duke thirrur vëllanë tha: Ne nuk do ta ngatërrojmë fqinjësinë, pavarësisht se si do të zhvillohet situata. Vëllai e lute të hynte brenda, si zakonisht, se ishim fqinjë të parë, por ai e refuzoi me arsyetim se ishte i zënë. Kjo ka ndodhur një javë para intervenimit të NATO-s në Kosovë, por kjo nuk do të thotë se ne i besonim atij. Ashtu jemi marrë vesh me fqiun serb, që cilado ushtri që të hynte në fshat, ne ta mbronim njëri-tjetrin. Dikush thoshte se ai, pra fqiu ynë rreth dyzetave, ishte në formacionet paramilitare serbe, por ne, nuk e kishim parë të ngatërrohej në ato radhë. Më 3 prill 1999, rreth ores 23.00, ai ka trokitur në dyert tona, së bashku me tetë paramilitarë të tjerë. Tre kanë qenë të maskuar, gjashtë të tjerë pa maska. Vëllai ësthë largura shpejt nga shtëpia, përmes murit të thyer të fqiuttonë shqiptar, prapa shtëpisë që çonte në zabelin e afërt, ndëras, une¨dhe dy motrat e tjera më të reja, së bashku me hallën, mbetëm në shtëpi. Njëra nga motrat, a vrapuar të kërkonte ndihmë te fqiu serb, sipas premtimeve të tij për të na mbrojtur, por nga shtëpia e tij, nuk u përgjigj askush. Paramilitarët, hynë brenda dhe kërkuan armë dhe pasi u bindën se në shtëpi nuk kishte diçka të tillë, u ulën në dhomë dhe kërkuan kafe. Duke kërkuar kafe, doli në korridor dhe thirri me sa zë që kishte, sepse ai, gjoja kishte gjetur diçka të dyshimtë. I thashë: unë duhet të dalë? E ai ka bërtitur, ti pikërisht ti! Kam dalë në korridor, e prej aty, më ka kapur për dore e më ka tërhequr në dhomën tjetër të fjetjes. E kam kuptuar menjëherë se ësthë fqiu ynë që kishte premtuar siguri, por ai menjëherë tha: nëse kundërshton do tëtë vras dhe e ka përgatitur menjëherë pistoletin, që i thoshte “skorpion”. Ka insistuar që të zhvishem vetë, por kam refuzuar! Më ka thënë se kjo do të jetë kalimtre dhe askush nuk do ta kuptojë se çka ka ndodhur! Pastaj më ka thënë se ne nuk njjihemi dhe se ai ishte gjoja nga Nishi. Zërin ia njihja qind për qind, por, frikësohesha t’ia thosha se ti je ky, pranë shtëpisë sonë, ngaqë do të me¨vriste. Unë nuk kam dashur t’i nënshtrohem dhe kam filluar ta kundërshtoj. Ai ka bërtitur të madhe dhe m’i ka lidhur duart me pranga pas shpine dhe ka filluar të më zhvesh shumë gjakftohtë. Më thoshte se juve shqiptarëve, u bhjen në vete vetëm forca dhe frika. Më ka zhveshur. Dridhesha dhe fillova të qaj me zë. Në gjendje të tillë më ka dhunuar në dhomë për 40 minuta. Kanë dalë gjatë asaj kohe shumë paramilitarë në korridor për të vëzhguar gjendjen dhe jam e bindur se e kanë ditur çfarë po ndodhte në shtëpinë tonë! I vinte era alkool. U ngrit dhe pasi është veshur, m’i ka zgjidhur duart. Ka dalë në dhomën e paramilitarëve dhe ka kërkuar të dilnin nga shtëpia. Që të gjithë janë ngritur duke thënë, nëse këtu do të gjendet një burrrë do t’u vrasim sikur qenve dhe se këtu tash e tutje, thanë, do të kthehemi për t’u çlodhur, sa herë të kishin nevojë. Nëse ikni, do t’ju vrasim, na thane. Posa janë larguar nga shtëpia, ne jemi veshur dhe kemi braktisur shtëpinë, duke qëndruar në zabel tërë naten e ftohtë të atij prilli. Motrat dhe halla thane se sa nuk I kishin dhunuar, gjatë asaj kohe sa më kishin dhunuar mua, por kishin thënë se do të ktheheshin pas dy orësh që të na dhunonin neve të tjerat. Unë u tregova se çkfarë kishte ndodhur me mua në dhomën tjetër. Edhe motrat, por edhe halla e kishin kuptuar se dhunuesi ishte fqiu ynë, I cili e ka braktisru fshatin, pikërisht në ditët e hyrjes së trupave të NATO-s. E kanë pare duke ikur pa marrë asgjë nga shtëpia e vet. Ia kanë kallur tërësisht shtëpinë dhe nuk besoj se do të kthehet në Kosovë. Nëse e takoj përsëri vetë do të hakmerrem në të, jam betuar se nuk e fali”, thotë L.G (23) nga rrethi i Pejës, njëra nga femrat e dhunuara gjatë luftës në Kosovë.

Plaku është çmendur për vajzat dhe nusen e djalit!

Dy pleq, burrë e grua, qëndrojnë tejet të mërzitur nën një tendë të kampit italian numër dy në Kukës. Na drejtojnë refugjatët të takohemi me taq, s4epse janë në afërsi të tendale të ta poaliruarve nga burgu i Smrekovnicës, më datën 22 maj 1999 në Kukës. Bëjnë të ditur se atys qenkan bashkëshortët, të cilëve në afërsi të kufirit shqiptaro-shqiptar të Qafës së Morinës, forcat serbe ua kanë ndalur dy vajza dhe nusen e djalit. “Plaku ka luajtur”, thonë „ e plaka ende po mbahet“. Plaka N.Q. rrëfen se ditën kritike të muajit prill, janë nisur për në Kukës nga rrethi i Prizrenit. Nuk kemi ngrënë e as nuk kemi pirë dy ditë. Nuk na kanë lënë të shpëtojmë së bashku me vajza dhe me nusen që ka një fëmijë në Shqipëri. I kanë ndarë veçantë vajzat e veç nusen me fëmijë. Në njërin camion kishte vetëm vajza të reja e në tjetrin kishte gra të reja. Unë nuk di se farë ka ndodhur me to, sepse, neve nuk na pengua ntë kalojmë kufirin deri në Shqipëri. Një nuse që ka ardhur në Shqipëri të nesërmen, sepse ne kemi pritur te kufiri, ka treguar se çfarë kanë bërë shkiet me vajzat dhe nuset tona. Të gjitha i kanë dhunuar dhe i kanë rahur, thoshte ajo. Disa prej tyre edhe i kanë vrarë, pasi nuk kanë pranuar të çnjerëzoheshin. Më mirë t’i gjej të vdekura, por më dhimbset djali i vogël që ka mbetur me ato në këtë zjarr. Nuk po qetësohemi dot! Burri im ka luajtur nga menda! Gjithkujt i thotë, unë kam ardhur në Shqipëri, por vajzat dhe fëmijët kanë mbetur të luftojnë në Kosovë. Po përpiqem ta kuptoj, por e di se si më kurrë nuk do të vijë në vete. Nusja që ka ardhur këtu në Kukës ka thënë se i kanë keqtrajtuar shumë rëndë dhe i kanë vendosur në një çerdhe paramilitarësh, ku i dhunojnë sipas tekeve të tyre. Kush e di, ndoshta nuk ësthë ashtu, dhashtë zoti të hyjë Amerika në Kosovë, e ndoshta kthehemi në shtëpitë tona, në Kosovë“

mitura e dhunuar!

A.R. nga rrethi iLipjanit, e mitur, në kampin e Stankovecit numër një.

“Kanë hyrë çetnikët në fshat dhe kanë vrarë kë e kanë vënë në shënjestër. E di se atë mëngjues prilli kanë kryer dhe dhunime mbi femrat shqiptare. I kanë dhunuar edhe në ara, derisa kanë ikur nga tmerri i luftës. Unë kam qenë me kunatën e madhe. Ne¨të dalë nga oborri, na e kanë ngjitur për dore katër serbë me mjekra të gjata. Kemi menduar se po na vrasin. Ka kanë detyruar të futemi në stallën e ushqimit të kafshëve dhe së pari e kanë zhveshur kunatën. Atë e rrahur njëkohësisht e kanë dhunuar. Më kanë marrë edhe mau dhe më kanë futur në anë3n tjetër të stallë, më kanë rrahur dhe më janë kërcënuar se do të me¨vrasin. Nuk diçfarë ka ndodhur më tej, por di se lunata, pas një kohe, ishte mbi kokën time dhe po më freskonte stë me ujin e shiut që isthe në oborr. Më tha menjëherë, se çetnikët kanë shkuar dhe se më nuk kishte rrezik. Ajo e kishte fytyrën të përgjakur dhe ishte krejt e hutuar. Më ka veshur dhe më ka pyetur se a më kishin lënduar shumë. Më tah se atë vetëm e kanë rrahur dhe se asgjë tjetër nuk i ka ndodhur. Këtë më tha, nuk duhet të dijë askush dhe kjo duhet te mbetet këtu në mes nesh, për shkak vendit. Ashtu jemikuptuar, por di se në fshat ka pasur më tepër se 20 dhunime. Atë ditë shumë gra i kanë dhunuar. Thonë se fajtor kryesor për këtë janë dy serbë në fshatin tonë, një femër, e cila e ka koordinuar tërë aksionin serb të dhunës në fshat dhe djali i saj, i cili tashmë është në shënjestër të ushtrisë shqiptare, pasi kaherë ësthë futur në grupet paramilitare serbe. Po presim të na çojnë dikah në Evropë, jemi shënuar të udhëtojmë për shtetet skandinvae, sepse nuk dëshiroj të kthehem më në fshat dhe në shtëpi”.

Rëfimi për argëtimin e mjekes shqiptare me paramilitarët!

S.H. (26) motër medicinale në Prishitnë.

“Kam mbetur në banesë pasi nuk kam dashur të braktis Prishtinën. Ne kemi menduar se shpejt do të normalizohet gjendja. Më pesë prill, kanë hyrë disa paramilitarë serbë në banesën tonë dhe kanë bastisur radhazi dhomat e shqiptarëve. Kam qenë me nënën dhe babain si dhe me fqinjën e time, me të cilën deri ato ditë, kemi pasur vetëm një përshendetje. Paramilitarët, me të hyrë brenda, kanë kërkaur të garantonin se këtu nuk kishte ushtar të UÇK-së. Ne u kemi thënë se në banesën tonë nuk ka ushri dhe pasi më kanë pyetur për profesionin, më kanë marrë me vete deri në një banesë tjetër, më pretekst se duhej t’ia pastroja plagën një serbi të plagosur. U kam thënë se nuk i kisha mjetet, por ata thanë se ata i kishin të gjitha Më kanë detyruar të nisesha em ta dhe kur kam hyrë në atë banesë, kam takuar dy femra shqiptare, njëra prej të clave me profesion ishte mjeke dhe tetra, motër. Ato po qëndronin aty me vetëdëshirë dhe kishin raporte shume normale me serbët që na terrorizonin. Dy paramilitarë më kanë thënë në prani të tyre se këto shqiptare janë ndër më të sjellshmet në Kosovë dhe se kishin përcaktim internacional për të trajtuar njerëzit. Më kanë mbajtur tërë natën dhe kam dëgjuar se mjekja shqiptare së bashku me motrën medicinale vullnetarisht argëtoheshin me paramilitarët, kanë kaluar çaste të “mrekullueshme” me ta, duke pirë e duke ngrënë. Në mëngjes, kur jemi bashkuar në dhomë, u ka deklaruar hapur turpin që kanë bërë, por ato nuk pranuar turpësinë, duke thënë se këtu më kurrë nuk do të kthehen të dëbuarti. Duket se tërë bisedën tonë ua kanë përcjellr serbëve dhe ata po atë ditë, (passite) më kanë zdeshur dhe më kanë dhunuar. Dy paramilitarë e kanë kryer procesin e dhunimit dhe po atë mbrëmje, më kanë liruar. Nuk i kam treguar nenës e as fqinjes për ngjarjen, por jam shumë e pikëlluar dhe më duket sikur e kam tradhtuar djalin tim me të cilin kam lidhje serioze. Ende po e mbaj fshehur edhe nga ai dhunimin e asaj date, por jam shumë e bindur se si, ka aq formim njerëzor e moral për të mos më braktisru, edhe nëse kupton për procesin e dhunimit, i cili ishte i detyrueshëm. Jam në gjurmin e sipër të infromohem saktë se ku punon tash mjekja dhe infermiera shqitpare dhe sipas të gjitha informacioneve, ato dikund punojnë në kuartin e “Kodrës së diellit”. Kam shumë trauma nga ajo ditë dhe pikëllim për aktin e çnjerëzimit. Më tepër jam mbyllur në vetëvete se për këtë problem, nuk mund të bisedoi me askend, sepse, droj se do të injorohem nga rrethi dhe shoqëria”.

Libri "Rrefimet e femrave, të dhunuara gjatë luftës në Kosovë”

Autorja: Luljeta Selimi

Në vend të parathënjës

Pse u detyrova që t’i botoj rrëfimet e femrave të dhunuara?

Njëra nga arsyet kryesore është se e vërteta mbi këtë kapitull mbase më të dhëmbshmin dhe më të ndjeshmin në tërë periudhën e luftës së fundit në Kosovë, po mbetet nën hije dhe se kjo e vërtetë duhet të plasohet në opinion sado e dhimbshme dhe e rëndë të jetë ajo. Zaten e vërteta gjithmonë është e dhimbshme dhe e rëndë, e posaçëisht kur flitet për plagën më të madhe të çdo lufte, për dhunimet. Dhunimet ndodhin në çdo luftë dhe çdokund konsiderohen si krimi më i rëndë i saj. Edhe në te tri luftërat e fundit që ndodhen ne rajon, barbarët serbë ushtruan dhunime të papara, në Kroaci, Bosnje dhe së fundi edhe në Kosovë.Pra edhe në Kosovë përveq vrasjeve, dëbimeve, djegieve, rrënimeve,plackitjeve,kidnapimeve e burgosjeve ata bënë edhe dhunime.Dhunimet janë të rënda për çdo popull në botë e posaçerisht për popullin tonë sepse morali është pjesa më e ndieshme e qenjes së tij. Gjatë punës sime në teren kamë parë nga afër se sa të renda janë përjetimet e të dhunuarave, sa e rëndë është kjo për familjet e tyre, për rrethin dhe për çdo shqiptar.
Njerëzit në Kosovë, nga më të rendomtët e deri tek pushtetarët e saj, iu shmangen dhe bishtërojnë bisedave rreth dhunimeve! Unë i kuptoj kosovarët pse nuk flasin, nuk shkruajnë dhe nuk bëjnë gati asgjë për ti zbuluar dhunimet! Por nuk i kuptoj ndërkombëtarët që veprojnë ne Kosovë dhe e di se marrin donacione te majme për këtë punë dhe nuk bëjnë asgjë as për ti zbuluar dhunuesit e as për ti ndihmuar femrat e dhunuara.
Arsyeja tjetër që me shtyri ta botoj këtë libër me rrefime tronditëse të disa femrave të dhunuara është sjellja e palejueshme e ayre që janë të thirrur të bëjnë diçka në këtë drejtim! Ata sillen sikur këtu nuk kanë ndodhur as luftë, as vrasje, as djegie e plackitje as dhunime, as asgjë prej gjëjë. Ose edhe më keq, sillen sikur dhunimet kanë ndodhur diku tjeter, e jo këtu, para syve tanë dhe të botës!!!
Sot në Kosovë ka femra te cilat pas përjetimit të dhunimit ndodhën në gjendje shumë të vështirë psiko-fizike dhe materjale! Këto femra kanë nevojë për përkrahje, qoftë morale dhe materjale. Ato duan trajtim të vazhdueshëm dhe përkujdesje mjekësore. Askush nuk bën asgjë për To. Asgjë për këto femra nuk ndërmerr as Tribunali i Hagës punën e të cilit në Prishtinë “e kryen” hetuesja ndërkombëtare e cila ka vetëm një detyrë: ti zbuloi dhunimet që kanë ndodhur në Kosovë gjatë luftës.

Ajo që kosovarët do te duhej ta dinin është se në Hagë kanë dëshmuar dhe do të dëshmojnë edhe shumë boshnjake të tjera të dhunuara gjatë luftës në Bosnjë. Një gjë të tillë do të duhej bërë të mundur edhe femrave kosovare. Atyre pra duhet dhënë rasti që para Tribunalit të Hagës t`i denoncojnë kriminelët serbë. E di dhe i kuptoj femrat që e kanë të vështirë ta bëjnë këtë, por një gjë duhet ta kenë të qartë: se krimi nuk mund dhe nuk duhet të fshehet sepse ato do të detyrohen një ditë që vetë ta thonë të vërtetën, sepse kjo nuk mund të mbahet e fshehur përgjithmonë. Është në të mirën dhe interesin e tyre dhe prandaj ato duhet të rrëfehën sepse vetëm në atë mënyrë mund ta nxjerrin helmin që mbajnë në shpirt.Për ato plagë që i bartin më vete, të dhunuarat, duhet që, në radhë të parë, vetvetiu të përpiqën të gjejnë sherim sepse gjendja e tyre shëndetësore dhe shpirtërore mund të mbetet me pasoja aq më pare kur dihet se atyre u mungon edhe perkujdesja më elementare profesionale dhe institucionale! Dhe vërtetë; si do sherohet një 14 vjeçare e dhunuar dhe ta dojë sërish jetën?
Si të pajtohet me fatin një e re të cilën e ka braktisur i fejuari vetëm pse e dhunuan barbarët serbë? Si do të pajtohet me fatin e hidhur një nënë e re e cila pas përjetimit të dhunimit ka dështuar së linduri dhe nuk do të mund të lind kurrë më fëmijë? Si do të sherohet nëna e cila nuk mund të këthehet tek fëmijët e sajë sepse barbarët e dhunuan në sytë e tyre dhe të anëtarëve të tjerë të familjes? Si mund t’i harrojnë të gjitha këto femrat e dhunuara pa ndihmën e gjithmbarshme të shoqërisë kosovare? Si, si…???
Ndoshta kurrë nuk do t’i botoja këto rrëfime sikur të mos më thoshte një e dhunuar në një mëngjes se ato përveq së janë të dhunura janë edhe të braktisura dhe të fyera. Kur unë u përpoqa ta ngushëlloj, ajo më pëshpëriti:” ne që jemi dhunuar dhe sot vuajmë jemi morali dhe pamorali i të gjithë kosovarëve! Edhe kur jemi në mesin e të gjallëve, ne, sërish ndjehemi te vdekura! Edhe kur ecim rrugës, e ndjejmë peshën e dhunimit, e shofim atë në sytë e njerëzve, të cilët, ndoshta, kurrë nuk do të mund ta imagjinojnë së çfarë kemi perjetuar. Ne jemi plaga e çdo njeriu , vuajtja dhe mungesa e çdo fëmiu. Edhe kur njerëzit qeshin, pa kujtuar fare së ne ekzistojmë, ne mendojmë së ata qeshin dhe tallën me tragjedinë tonë. Edhe kur lotojnë, shajnë e pështyjnë edhe atëherë ne jemi pjesa më e dhëmbëshme dhe më tragjike… Ne sot jemi të braktisura, dhe pesha e çdo gjëje që po ndërtohet në Kosovë rëndon mbi ne! Ne jemi gjaku, pluhuri dhe pështyma e djeshme e sotme dhe e nesërme e Kosovës andaj dikush duhet ta ngre zërin për ne. Po ta them, ngase ti mund ta bësh këtë, sepse ti cdo ditë mjekon plagët tona. Dhëmbja jonë do të ishte akoma më e madhe po ta bëntë dikush për tallje apo përfitime…”me tha duke dashur që plagët e saja dhe të të tjerave të jenë ndërgjegjësim për ne të gjithë. Duhet ta dimë të gjithë se liria e ka çmimin e lartë dhe se nje hise të madhe të atij çmimi e kanë paguar edhe viktimat e dhunimit. Ata që sot shkelin mbi varret e tyre (sepse shumë nga të dhunuarat mëpastaj edhe janë vrarë e masakruar ) ,ata që sot shkelin mbi plagët, dhembjet, lotët dhe tragjedinë e këtyre femrave, duhet ta dinë mirë se ato janë pasqyra dhe fytyra e vërtetë e kosovarëve, duhet ta dinë se shkelin mbi pjesën më të dhëmbëshme të lirisë së Kosovës. Turpi iu mbetet vetëm atyre që e shkelin dhe përbuzin viktimat e kësaj tragjedie të hidhur. Le të kujtojnë vetëm njëherë se si do t`iu dukej sikur kjo t`iu kishte ndodhur atyre më të dashurave, nënave, motrave, grave apo vajzave të tyre të cilat i duan më shumë se sytë e ballit! Duhet ta dimë të gjithë së ato kërkojnë ndihmë, përkrahje dhe trajtim të përditshëm mjekësor, profesional dhe institucional. Le të jetë ky libër vetëm një përpjekje modeste për të zgjuar interesimin dhe përkushtimin më të madh jo vetëm në zbardhjën e të gjitha rasteve të dhunimit por edhe në trajtimin adekuat të viktimave. Mbase do ndeshëm në thumb të kritikave të llojeve e natyrave të ndryshme por konsideroj së e vërteta sado e hidhur të jetë duhet të dalë në dritë në mënyrë që të mos harrohet as përseritet kurrë më.
E bashkëndjejë dhembjën me të gjitha ato motra të mia nëse sadopak ua kamë lënduar shpirtin duke ua rikujtuar sërish të kaluarën e hidhur për çka paraprakisht iu kërkoi falje dhe mirkuptim.

S'KAM FUQI TË KTHEHEM NË VENDLINDJE


" - Edhe sot e kësaj dite nuk e di se sa ditë kishin kaluar kur policia serbe na hyri brenda. Aq shumë u frikësova por, shpëtova,nuk na ndodhi asgjë. Na i dhanë tre minuta të dilnim nga shtëpia, dhe dolëm. Kur arritëm në Pejë, policia na ndalën përsëri, na kërkuan nga 50 DM për person nëse donim të vazhdonim për në Shqipëri. Ne kishim vetëm 200 DM, e ishim nentë veta. "Kush do të shpëtonte? Cilin do ta ndalnin? Pyesnim në heshtje, ndërkaq babai ua dorëzoi paratë dhe u tregoi se ishim nëntë veta. Na shikuan dhe pasi ia morën nënës dhe mua unazat nga duart, na lëshuan. Në dalje të Pejës, na ndali grupi tjetër i policisë. Edhe ata na kërkuan para dhe nuk do t'na lëshonin sikur një familje nga Gllogjani të mos i jipte 200 DM. U nisëm. Disa metra më larg, policia kishte ndalur kolonën që ishte e gjatë deri në kufi. Ata ishin banorë nga fshatrat e Ferizajit, Suharekës, Rahovecit, Prizrenit, Malishevës e ndoshta edhe të Gjakovës. Policia nuk lëshonte askë pa e kontrolluar dhe ne duhej të prisnim në rrugë. Edhe pse nuk bënte shumë vapë, ishte vështirë të rrije e të prisje aty. Nuk kishim as ujë e as bukë. Policia nuk na lejonte as të ktheheshim por as të vazhdonim, madje as të uleshim. Ashtu në këmbë, të mbështetur në njëri-tjetrin, qëndruam mbi 11 orë. Kishte rënë errësira e parë kur kolona filloi të lëvizë ndagalë. Ishim aq të lodhurë, por, megjithatë, shpresonim se do të arrinim të gjallë në Shqipëri. Rruga ishte e gjatë por, ajo u vështirësua edhe më shumë kur gjatë natës filloi një shi i madh dhe mëngjesi gëdhiu i ftohtë. Fëmijët të lodhur filluan të qanin, e policët ishin egërsuar shumë. Si dukej, ata kishin humbur shokët e tyre diku. Kishim edhe dy-tri kilometra për të arritur deri te kufiri,dhe në momentin kur arritëm tek vendi ku bëhej pengesa për vazhdimin e rrugës, policët filluan të na kontrollonin sërish. Na preknin trupit, kurse meshkujtë i rrahnin dhe i detyronin t'u jepnin para. Ne nuk kishim, edhe herën e fundit na ndihmuan të tjerët. Kur vëllanë tim 12 vjeçar filluan ta rrahnin, unë i ika nga dora e policit që po më kontrollonte dhe u hodha mbi vëllanë. Doja që, së paku, një të rame t'ia marrë unë. Eshtë vëllau i vetëm pas nëntë motrave. Polici që po e rrahte, më tërhoqi për flokët e gjata dhe më drejtoi kah kryepolici i cili, në prani të kolonës, me majën e thikës filloi t'mi zhvishte rrobat. Mi hoqi të gjitha në prani të babës, nënës, vëllaut,burrit dhe fëmijëve të mij. Fëmijët filluan të qajnë me të madhe, por aq u bënte atyre, dhe kryepolici më tërhoqi deri tek strehimorja e tyre e improvizuar që ishte në afërsi të rrugës. Më hodhën mbi tavolinë, mi lidhën duart për të, të cilën siç duket e kishin përgatitur enkas për t'i dhunuar femrat shqiptare. E di që pasi filloi të më ç'nderojë, me kokë i rashë tavolinës, kurse ata qeshnin e flisnin sikur të ishin në spektakël. Tërë këtë e shihnin edhe të afërmit e mi, e shihnin edhe qytetarët e tjerë dhe tërë kolona e gjatë që po lëvizte andej. Si në ëndërr më kujtohet kur i urdhëruan familjarët e mi të ecin. Edhe sot më tingëllon në kokë zëri i nënës sime, e cila nuk kishte dashur të vazhdojë pa mua. Edhe sot e kësaj dite nuk dihet se ku është. Më kujtohet se përveç dhunimit, më goditën disa herë me kondak në kokë. Nuk më kujtohet si, dhe kush më ka dërguar deri në Kukës, por e di se aty kam dëgjuar edhe shumë klithma, dhe shumë gjëmë, shumë thirrje për ndihmë nga shumë femra të tjera që i dhunuan. Në spitalin e Tiranës qëndrova e shtrirë 19 ditë. Gjashtë ditë me radhë më kishte qëndruar burri tek koka, e unë nuk e njihja. Nga goditja në kokë kisha harruar çdo gjë.Vetëm zëri i bijës sime 5 vjeçare që më thërriste e qante pse nuk i flisja, më nxorri nga ajo komë, që edhe mjekët u befasuan. Sot nuk kam fuqi të shkojë e të jetojë në vendin ku kam jetuar më herët me burrin dhe fëmijët. Nuk mund të kthehem as në vendlindjen time, sepse nuk kam fuqi. Më vjen turp për atë që më ka ndodhur. E kanë parë edhe qindra bashkëfshatarë të mi. Unë kam pasur fatin të më kuptojë burri, por jetoj me dy plagë që nuk do të më shërohen kurrë. Jetoj me plagën që ma morën nënën, dhe me plagën e dhunimit, që është më e rëndë se vdekja", - theksoi, në fund të rrëfimit, D.R. nga një fshat i Pejës

Jeta ma ktheu shpinën atëherë, e tash vetëm e shikoj atë

Bedrija jeton e vetmuar, dhe çdo ditë heq të zitë e ullirit për të siguruar kafshatën e gojës. Banesa ku ishte strehuar ajo ishte një banesë e improvizuar mbi kulmin e një ndërtese në lagjen “Dardania” në Prishtinë. Banesa gjysëm e errët, me mobile shumë të vjetra, toka pa mbulojë dhe banjo, e parregulluar, ngjanin me shtëpitë e vjetra të fshatrave rurale në shumë komuna të varfëra në Kosovë . Në një nga dollapët e pakët që kishte improvizuar në afërsi të shtratit, ajo kishte lënë rrobat e saja të pakëta, disa libra, dhe pothuajse hapësirën më të madhe e kishte lënë për disa fotografi që ishin gjysmë të grisura dhe të përlyera. Ajo që binte në sy mbi të gjitha, ishte një nga fotografitë e saj gjysëm e djegur të cilën ajo e kishte futur në një kornizë të vlefshme. Fytyra e saj ndonëse e bukur, që larg të jepte të kuptosh se ishte e mërzitur. Edhe gjatë përshëndetjes dhe fjalëve të zakonshme ajo e ulte shikimin dhe mënyra se si vështronte njerëzit të jepte të kuptosh, se ajo ishte e shqetësuar. Bedrija derisa po i largonte mbulojat e shtratit, dhe bënte një vend të ulej, lëshoi një ofshamë dhe fshehurazi kafshoi buzën sikur donte të fshihte diçka .

U ul në shtratin e vjetër që mezi i ngjante një shtrati, dhe pa pasur nevojë t’a pyesësh asgjë me sytë e përlotur foli:“ e sheh këtë banesë? Këtu jetoj tani dy vite. Do të pajtohesha për skamjen dhe mobilet e vjetra, sikur të kisha një çmim më të lirë për qiranë. Unë për këtë qymez detyrohem të paguaj çdo muaj nga 100 DM . Kështu kur nuk bie shi, nuk duket edhe aq keq. Po kur bie shi, detyrohem ta tërheq shtratin në mes të dhomës, dhe në katër vende në këtë dhomë, nëse mund ta quaj dhomë, detyrohem të vendosi enë që ta presin shiun . Kështu e kisha edhe gjatë gjithë dimrit të kaluar. Merre me mend si mund të ngrohet njeriu në këtë banesë, kur ka vrima, dhe të ftohtit depërton brenda. Zot si po qëndroj....po ky nuk është halli im i vetëm. Nuk vuaj pse nuk kam banesë më të mirë, pse jetoj me 240 DM aq i marrë nga puna si infermjere, dhe ka raste kur detyrohem ta ha bukën thatë, edhe pa kripë.....halli im është i madh, shumë i madh, e unë duhet të bëhem si të gjithë, të punoj, të jetoj dhe aktroj për të mos u dhënë mundësinë njerëzve të kënaqen me fatkeqësinë time“. Deshti të vazhdoj të flas edhe më Bedrija, por me duar mbuloi fytyrën e saj të bukur që sa vinte e zverdhej edhe më dhe ashtu në heshtje qau për disa minuta. Qante dhe herë pas here shtrëngonte duart e saj që i dridheshin dhe ajo përpiqej ti fshihte duke i shtrënguar në mes vete, e herë duke i futur në mes të gjunjve që i dridheshin. Në dhomën gjysëm të errët dënesja e saj behej edhe më e rëndë, dhe lotët që i bashkoheshin në mjekërr sikur tërë botën e kthenin në epokën e rëndë të luftës, e cila ende nuk ka marrë fund për të gjithë njerëzit. Bedrija shikoi disa sekonda kah fotografia në kornizë , e mori atë në dorë dhe pasi mori frymë thellë tha “ I sheh këta njerëz, janë njerëzit e mi më të dashur që kam pasur. Është babai, nëna, vëllau im i vetëm dhe unë. Janë këto ditët kur unë isha fëmijë, kur nuk kuptoja se çka po ndodhte rreth meje, kur unë me vëllanë merresha me lojërat fëmijërore, dhe nuk kuptoja pse babai e kishte të rëndësishme ti dëgjonte lajmet, të dinte çka po ndodhte rreth nesh dhe me ne . Ai e dinte se koha që po vinte, për ne ishte e tmerrshme , se lufta ishte e pashmangshme dhe, se për liri duhej sakrifica që për të ardhmen duhej punuar. E unë si çdo fëmijë përpiqesha të kënaqesha me ato që kisha, pa e kuptuar se policët që endeshin e plaçkinin çdo ditë në qytetin tonë, një ditë do të jenë ata që do të ma marrin lumturinë mua, dhe njerëzve të qytetit tim. Babai nganjëherë si në mahi na thoshte: nëse mua më ndodh diçka apo ndonjërit nga ne, ata që mbesin duhet të vazhdojnë të jetojnë me lirinë që vjen, sepse liria do sakrifica, liria do gjak dhe liria i ka rrënjët në gjak. Unë ato i shihja si fjalë të urta të popullit pa e kuptuar se ato ishin udhërrëfim i vërtetë dhe pa ditur ta kuptoj e pa menduar se ato ditë ishin shumë, shumë afër. Kur serbët bënë masakër mbi Jasharajtë, babai na tha “ kjo është ajo që jam përpjekur të ua sqaroj me vite , serbët janë të tillë, ata për ta mbajtur Kosovën të pushtuar, bëjnë çdo gjë dhe po i njejti fat do ti ndjek edhe shumë familje kosovare.Derisa të mbaroj lufta, Kosovës do ti bëhen edhe shumë familje dëshmore, do ti kushtoj shumë shtrenjtë liria, por ajo duhet të vij me çdo çmim, sepse është koha e fundit që ne kosovarët duhet të zgjohemi dhe ta marrim pushkën e lirisë në dorë. Atëherë e kuptova se babai fliste tërë kohën për një luftë të afërt, por që edhe unë si të gjithë fëmijët, frikën e mbaja por nuk guxoja të besoja se ajo do të më ndodhte mua , mua që isha rritur e përkëdhelur nga familja dhe një ditë do të mbetesha e vetmuar, krejt e vetmuar pa askënd në këtë botë… “ dhe vaji prap ia ndali fjalët në fyt dhe këtë herë ajo u ngrit në këmbë dhe sillej nëpër dhomë e trishtuar duke i fërkuar duartë mes tyre .

Pas masakres së Prekazit, babai nuk e fshihte më nga ne fëmijët se ishte i lidhur me Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës, dhe se po punonte me komandën e tyre. Kishte edhe me nga dhjetë ditë që nuk vinte në shtëpi. Kur vinte nuk i hiqeshim nga prehëri, edhepse as unë e as vëllai im nuk ishim më fëmijë. Në shtator u vra dhe botën e shihja si të rrënuar, si ferri vetë. Atë kohë mendoja se nuk ka asgjë në botë që do të më bënte më të mërzitur. Muaj më vonë njerëzit e UÇK-së, na u lutën që ta lëshojmë shtëpinë dhe të shkojmë në një vend më të sigurt, por nëna tha “ do të rrimë të presim edhe ne, le të bëhet me ne çka të bëhet me gjithë Gjakovën” dhe aty mbetëm.Kur filluan bombardimet dhe filluan ti vrasin njerëzit, nëna nuk fliste asgjë , ndoshta atëherë e kuptoi pse duhej të vendoseshim në vend më të sigurt. Ditën e katërt kur ushtarët serbë na erdhën në shtëpi pushkatuan nënën dhe vëllanë. Mua më morën me vete, më dhunuan, dhe trupin tim e masakruan, për së gjalli, e dogjen me cigare sa më nuk kam forcë ta kujtoj. Sa herë e zbuloj trupin tim dhe shoh gjurmët e dhunimit sikur vdes diçka në mua dhe tani jeta ime është shkatërruar përgjithmonë.
Tani, jetoj pa asnjë ndihmë edhpse do të duhej dikush të mendoj për mua.

JU LUTEM, ME LINI TE VDES!"

Kur ushtarët e sollën H.N. në spitalin ushtarak, ajo ishte në mes jetës dhe vdekjes. Ndonëse mjekët ushtarakë nuk dinin si ta ndihmonin, pasiqë ajo ishte e dhunuar, ata ftuan një mjeke femër që ishte në zonën tjetër. E tëra ç`po bënìn ata ishte se po i jepnin gjak, ndonëse gjaku nga plagët vazhdonte t'i rridhte. Mjekët donin ta shpëtonin me çdo kusht. Kur erdhi mjekja, ndonëse gjinekologe e padiplomuar, vendosi që, edhe në ato kushte çfarë ishin, ta bënte intervenimin kirurgjik. Mjekja tjetër ndërkaq, gjinekologe e diplomuar, kur i pa plagët e vajzës, i tha: "mos e mundo, lëre të vdes. E sheh se kanë filluar t'i dalin organet jashtë, unë nuk do t'i hyja një pune të tillë". Mjekja e re, e shqetësuar, fshiu djersët dhe iu drejtua koleges: "Do t'më ndihmosh apo jo". "Unë mendoj se është rrezik, ajo mund të vdesë", foli prapë mjekja. Por, megjithatë, filloi të përgatitet. "Ajo edhe ashtu do të vdesë, nëse nuk qepet shumë shpejtë, prandaj, të lutëm më ndihmo, mos të humbim kohë", - foli mjekja e re e cila kërkoi ndihmën nga infermieret. Të gjithë në atë zonë tani ishin të informuar për atë që po ndodhte! Mjekja e re ishte mike gati me të gjithë, por ajo që e bënte të çmohej me tepër nga të gjithë ishte këmbëngulësia e saj. Minutat ishin të gjata, jo vetëm për H.N. por edhe për mjeken, edhe për ndihmësit... Më e rënda ishte se kur po mbushej një orë punë në atë sallë operacioni, mbi atë zonë filluan granatimet. Tani mund të vinte ndonjë i plagosur! Salla e vetme ndërkaq, ishte e zënë. Granatimet vazhdonin, kurse ushtarët filluan mbrojtjen. Dy granata ranë në afërsi të spitalit. Mjekja e re për një moment u tremb, por prapë vazhdoi punën. Çdo sekondë ishte luftë në shumë fronte për te dhe për të tjerët. Ajo pa se mitra e vajzës ishte e shqyer dhe se në organet gjenitale i kishin futur rërë, andaj vështirë e kishte ta qepte, pa e pastruar mirë çdo pjesë të plagës. Kur e përfundoi qepjen e brendshme, asaj iu duk se puna përfundoi, por po aq u shqetësua kur pa se edhe në stomak kishte një plagë tjetër. Ndonëse e shqetësuar, mjekja përfundoi punën me sukses. Ajo edhe pas operacionit nuk doli nga aty. Vazhdoi t'i qëndronte te koka. Pasi e vështroi disa minuta, mjekja e re prapë e zbuloi trupin e saj dhe filloi t'ia pastronte plagët e tjera. Ajo filloi nga këmbët e gërvishura, pastaj u ndal në gjoks, ku në mes të dy gjinjëve kishte të vizatuar, me maje thike, kryqin serb, dhe kur po pastronte aty, vërejti një copë xhami. E hoqi me kujdes, e pastroi mirë dhe i vuri sipër një fashë. Pastaj prapë ia mbuloi trupin. Dhe, kur në ditarin e saj filloi të shkruante diçka, H.N., me gjithë zërin e humbur, filloi të gjëmonte. "Mos lëviz, të lutem, je e operuar!", - i tha mjekja e re, e cila nuk e ndante shikimin e trishtuar nga sytë e saj të zverdhur. "Pse?", - pyeti ajo dhe dy lot i ranë nga sytë. "ke qenë në rrezik, por tani gjithçka ka përfunduar. Të duhet forca, ndaj të lutem, mos u mundo t'i kujtosh gjërat që të kanë lënduar, tani vetëm mbylli sytë dhe përpiqu të pushosh", - i foli mjekja, duke menduar se ajo nuk e dinte që ishte operuar. "Pse ma bëre këtë, pse më shpëtove? Të lutëm më le të vdes! Të lutem, ma bëj këtë shërbim! Te lutëm…", - i tha ajo dhe lotët vazhdonin t'i binin në flokë, e buza i dridhej pandërprerë.
Dëgjo: mos mendo por vetëm pusho tani! i tha mjekja, ndërsa ajo, duke kafshuar buzën, tundi kokën në shenjë mohimi.

E vetmja gjë që më ka mbetur janë fëmijët"


Disa ditë, pasi filluan bombardimet, burri im më tha: "Grua, njerëzit po vijnë nga të gjitha pjesët e Kosovës dhe po shkojnë në Maqedoni e ne po rrimë këtu. Po, sikur të na zënë të gjallë policët?". E shikoja dhe sikur e parandjeja fatkeqësinë që do vinte. Jeta me dukej si diçka e përfunduar dhe e shkuar. I tërë trupi filloi të më dridhej. I përgatita fëmijët, mora ca ushqime me vete dhe, kur po dilnim nga dera e oborrit, shikova edhe një herë nga shtëpia dhe i thashë burrit: "Diçka më të vështirë nuk kam përjetuar, a do të mund të kthehemi prapë në këtë shtëpi, t'i kthehemi jetës sonë?” Ai më shikoi, por nuk m'u përgjigj, ndërsa unë qaja në heshtje që të mos i shqetësoja fëmijët. Pak metra para se t'i bashkangjitemi kolonës që vinte nga mesi i Kosovës, na ndaloi ushtria e policia serbe dhe e nxorën burrin nga vetura, duke e goditur me kondak të pushkës. Fëmijët filluan të qajnë, qaja edhe unë. Por, kur m'u afruan mua e më nxorën nga vetura, fëmijët filluan të qajnë edhe më shumë. Mua nuk më goditnin, por më vështronin dhe silleshin vërdallë rreth meje. Pas pak e thirrën dikë nga larg që të vinte. "E ke një peshk", - i thanë. Nuk vonoi as dy minuta dhe erdhi një me mjekër të gjatë dhe me sy të skuqur, të cilit, që nga larg, i vinte era raki. Ai, duke e folur një shqipe të bastarduar, më tha: "Ti je shqiptarja më e bukur që kam pare, dhe do të jesh shqiptarja më e bukur që do ta kem në shtrat". Unë fillova ti lutëm, qaja dhe nuk i ndaja sytë nga burri, ai ishte para meje. Aty i kisha edhe fëmijët. "I dua ditët kur më luten e më përulen shqiptarët, më vjen çdo gjë si ëmbëlsirë. Ti më je ëmbëlsira më e ëmbël që kam pasur nga shqiptarët". "Kjo është mësuese, ndaj ta shohim çka i mëson shqiptarët", - i foli një tjetër. "Aq më mirë. Merre kamerën se më nuk mund të pres. Dua ta kem menjëherë", - foli ai me mjekër dhe filloi t'i zhveshë pantallonat. Dy nga ata m'i mbanin duart, kurse ai filloi të më zhveshë. "Do të jap para dhe ari, vetëm këtë mos e bëni", - u thashë unë dhe njëri ma lëshoi dorën. "Shko dhe sillmi", -tha, e unë shkova nga vetura t'i sjell. I mora dhe ua dhashë, por qëndrimi i tyre nuk ndryshoi. As nuk ma lëshuan burrin e as mua. Ai që e mori kamerën iu tha të startonin. Burri dridhej i tëri. Njëri prej tyre filloi të më zhveshë e të tjerët qeshnin rreth meje. Kur ai filloi të më ç'nderojë, burri provoi t'u ikë e t'më ndihmojë, por një tjetër, që kishte qenë pas shpine, me automatik shkrepi në trupin e tij tërë ********************katorin e automatikut. Aq shumë klitha, klithën edhe fëmijët, provoja t'u ik, të bëj diçka, por ata vetëm argëtoheshin me përpjekjen time. Nga vetura dolën edhe fëmijët. Ata u hodhën mbi trupin e përgjakur të babait të tyre, e mua më çnderonin vetëm disa metra më tej. Nuk ka fjalë, e as shprehje ta përshkruaj atë dhimbje e atë nënçmim që ndjeja unë në ato çaste. Disa minuta më vonë, ai që mbante kamerën, e drejtoi kah fëmijët mbi babanë e vrarë, për t'i regjistruar lotët e vajin e tyre aty. "Edhe kjo na duhet, do të jetë skenë e mrekullueshme për stimulim të të rinjëve", - fliste njëri. Më vonë, fëmijët i futën në veturën e dikujt, kurse veturën tonë e morën në oborrin ku ishin strehuar. Me mua lozën edhe disa të tjerë dhe së fundi më mbyllën në bodrumin e një shtëpie aty afër. Aty më mbajtën disa ditë, e kisha humbur edhe drejtëpeshimin, edhe fuqinë. Nuk gjasoja në një njeri normal,më çnderuan prapë, nuk më kujtohet sa, por një gjë që e di, është se kur më kanë hedhur në rrugë, më mori një familje, e cila më ndihmoi shumë. Kurrë nuk ia harroj gruas që m'i lante plagët, kur unë flisja për dhunimin, ajo më ngushëllonte. Ajo më ngushëllonte edhe për fëmijët, më premtonte se do t'i gjente, edhe kur nuk dihej a i kisha fëmijët e gjallë. Ajo familje nga Ferizaj më ka përkrahur e më ka ndihmuar shumë. Ata më ndihmuan edhe kur i gjeta fëmijët, edhe kur u nisëm për në Kosovë. Në oborr gjeta vetëm rrënojat, dhe tani jam edhe pa burrë, edhe pa shtëpi, edhe e çnderuar. Në jetë më mbajnë vetëm fëmijët", - tha me lot në sy mësuesja nga rrethi i Kaçaniku